Bij infecties of kanker worden in toenemende mate testen op basis van het DNA of RNA gedaan. Bij wijze van experiment werden deze moleculaire testen door de ziekteverzekering vergoed in een reeks Belgische laboratoria. Voor de toekomstige financiering stelt het Kenniscentrum dat de testen een bewezen nut moeten hebben in de zorg voor de patiënt. Ook de kwaliteit van dit soort testen moet beter gegarandeerd worden.
Voor een aantal infectieziekten (hepatitis, tuberculose) en een aantal vormen van kanker (leukemie, borstkanker) zijn DNA en RNA testen op bloed of andere weefsels essentieel geworden voor het sturen en opvolgen van de behandeling. Soms is de behandeling zelfs op maat van de DNA vingerafdruk van het virus, de bacterie of de kankercel.
Deze moleculaire testen werden door de ziekteverzekering (RIZIV) vergoed in 18 Centra voor Moleculaire Diagnostiek. Dit stopte dit jaar abrupt om juridische redenen. Een vast jaarlijks bedrag van 6,5 miljoen euro werd verdeeld over de 18 laboratoria. In totaal werden 94 verschillende testen aangeboden door deze centra. Over de laatste 3 jaren steeg het aantal uitgevoerde testen tot 147 000 testen in 2004. Dit ging gepaard met een dalende kost per test. Er waren belangrijke verschillen tussen de 18 centra onderling. De opdrachten die ze van het RIZIV kregen, werden maar beperkt ingevuld, vooral wat betreft kwaliteitsgarantie en (klinische) validatie van de testen.
Uit het onderzoek door het Kenniscentrum blijkt dat het nut voor de patiënt van een groot aantal van de moleculair biologische testen nog onvoldoende bewezen is. Zulke testen kunnen dus nog niet in de routine aangeboden worden. Om hun nut aan te tonen zijn eerst goed opgezette klinische studies noodzakelijk. Op basis van zulke studies en een systematische evaluatie kan de overheid dan beslissen de test op te nemen in de routine zorg. De overheid zal wel moeten investeren in de nodige expertise voor zulke beoordelingen.
De moleculaire testen met bewezen nut voor de meer courante infectieziekten kunnen nu al opgenomen worden in de klassieke terugbetaling zoals andere laboratoriumtesten. Testen voor zeldzame infectieziekten of kanker kunnen zeer complex zijn. Voor deze testen blijft een bundeling van expertise in gespecialiseerde laboratoria noodzakelijk om de kwaliteit te garanderen. De oncologische zorgprogramma's dienen hun testen op te nemen in de bestaande handboeken met richtlijnen. Voor alle moleculaire testen dient een verplicht systeem van kwaliteitsbewaking voorzien. Vals positieve of vals negatieve testen kunnen immers verstrekkende gevolgen hebben.